Σελίδες

Πέμπτη 24 Οκτωβρίου 2013

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - Α' Γυμνασίου. 4η ενότητα: "Ένα ταξίδι επιστημονικής φαντασίας".



 

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας


http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a04xm.htm


Β2. Ετυμολογικά

Παραγωγή ουσιαστικώνπαραγωγή ουσιαστικών

Παραγωγή ουσιαστικών από ουσιαστικά (α′ μέρος)

• Υποκοριστικά – Περιεκτικά – Τοπικά
Υποκοριστικά λέγονται τα παράγωγα ουσιαστικά τα οποία δηλώνουν πραγματική ή συναισθηματική σμίκρυνση της πρωτότυπης λέξης.
Περιεκτικά λέγονται τα παράγωγα ουσιαστικά τα οποία σημαίνουν το μέρος που περιέχει πολλά από εκείνα που φανερώνει η πρωτότυπη λέξη ή πολλά όμοια πράγματα που βρίσκονται στο ίδιο μέρος.
Τοπικά είναι τα παράγωγα ουσιαστικά τα οποία σημαίνουν τον τόπο όπου μένει ή εργάζεται το πρόσωπο που δηλώνει η πρωτότυπη λέξη ή τον τόπο όπου γίνεται μια ενέργεια.


Καταλήξεις υποκοριστικών
-άριονἀνθρωπάριον < ἄνθρωπος
-ιονσωμάτιον < σῶμα
-ίδιονοἰκίδιον < οἶκος
-ίςνησίς < νῆσος
-ίσκοςνεανίσκος < νεανίας
-ύδριοννησύδριον < νῆσος
-ύλλιονεἰδύλλιον < εἶδος (σύντομο ποίημα συχνά με βουκολικό περιεχόμενο)
Καταλήξεις περιεκτικών
-(ε)ώνἀμπελών < ἄμπελος
ἐλαιών < ἐλαία
-ιάμυρμηκιά < μύρμηξ
στρατιά < στρατός
Καταλήξεις τοπικών
-ιονἐμπόριον < ἔμπορος
-(ε)ῖονἰατρεῖον < ἰατρός

ΥΠΟΚΟΡΙΣΤΙΚΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ, ΤΟΠΙΚΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12054/extras/activities/index_04_lexiko/index_04_lexiko.html


Γ. Γραμματική

1. Το άρθρο

Όπως και στη ν.ε., το άρθρο είναι μονοσύλλαβη κλιτή λέξη η οποία χρησιμοποιείται πριν από ουσιαστικά και επίθετα (ή πριν από λέξεις που παίζουν τον ρόλο ουσιαστικών και επιθέτων, όπως στη φράση: το λέγω είναι ρήμα), π.χ. τῇ νήσῳτοῦ πελάγουςτὰ σώματατὰ μεγέθητῶν ποδῶντῶν κυμάτωντὴν πατρίδατῆς ὁδοῦ.
αρσενικό γένοςθηλυκό γένοςουδέτερο γένος
ενικός αριθμόςπληθυντικός αριθμόςενικός αριθμόςπληθυντικός αριθμόςενικός αριθμόςπληθυντικός αριθμός
ονομαστικήοἱαἱτότά
γενικήτοῦτῶντῆςτῶντοῦτῶν
δοτικήτῷτοῖςτῇταῖςτῷτοῖς
αιτιατικήτόντούςτήντάςτότά
κλητική(ὦ)(ὦ)(ὦ)(ὦ)(ὦ)(ὦ)
Ο τύπος  δεν είναι τύπος του άρθρου, αλλά επιφώνημα, που χρησιμοποιείται μπροστά από ονόματα κλητικής πτώσης.

2. Β΄ κλίση ουσιαστικών

Στην α.ε. υπάρχουν τρεις κλίσεις: η πρώτη, η δεύτερη και η τρίτη. Σε αυτή την Ενότητα θα μελετήσετε τη β′ κλίση.
β κλίση
Οι καταλήξεις των πτώσεων είναι οι εξής:
αρσενικό και θηλυκόουδέτερο
ενικός αριθμόςπληθυντικός αριθμόςενικός αριθμόςπληθυντικός αριθμός
ονομαστική-ος-οι-ον
γενική-ου-ων-ου-ων
δοτική-ῳ-οις-ῳ-οις
αιτιατική-ον-ους-ον
κλητική-οι-ον
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
  1. Η κατάληξη  στον πληθυντικό των ουδετέρων είναι βραχεία, π.χ. τὰ δῶρα.
  2. Η δίφθογγος οι, όταν βρίσκεται στο τέλος κλιτής λέξης (πλην ευκτικής ρήματος), είναιβραχεία, π.χ. οἱ χῶροι (αλλά τοῖς χώροις).
  3. Η γενική και η δοτική των ουσιαστικών β′ κλίσης, όταν τονίζονται στη λήγουσα,περισπώνται και στους δύο αριθμούς, π.χ. τοῦ ποταμοῦτῷ ποταμῶτῶν ποταμῶντοῖς ποταμοῖς.
  4. Τα οξύτονα και παροξύτονα ουσιαστικά β′ κλίσης διατηρούν τον τόνο τους στην ίδια συλλαβή σε όλες τις πτώσεις, π.χ. ὁ νομόςτοῦ νομοῦτῷ νομῷτὸν νομόν.
  5. Τα προπαροξύτονα ουσιαστικά β′ κλίσης τονίζονται στην προπαραλήγουσα, όταν η λήγουσα είναι βραχεία, π.χ. ὁ ἄνθρωποςοἱ ἄνθρωποι. Ο τόνος τους κατεβαίνει στην παραλήγουσα, όταν η λήγουσα είναι μακρά, π.χ.τοῦ ἀνθρώπουτῶν ἀνθρώπων.

3. Προσωπικές αντωνυμίες

Ακολουθεί η κλίση του α′ και β′ προσώπου (το γ′ πρόσωπο δεν απαντά συχνά στα πεζά κείμενα):
α' πρόσωπο
ενικός αριθμόςπληθυντικός αριθμός
α.ε.ν.ε.α.ε.ν.ε.
ονομ.ἐγώεγώἡμεῖςεμείς
γεν.ἐμοῦ, μουεμένα, μουἡμῶνεμάς, μας
δοτ.ἐμοί, μοιἡμῖν
αιτ.ἐμέ, μεεμένα, μεἡμᾶςεμάς, μας
β΄ πρόσωπο
ενικός αριθμόςπληθυντικός αριθμός
α.ε.ν.ε.α.ε.ν.ε.
ονομ.σύεσύὑμεῖςεσείς
γεν.σοῦ, σουεσένα, σουὑμῶνεσάς, σας
δοτ.σοί, σοιὑμῖν
αιτ.σέ, σεεσένα, σεὑμᾶςεσάς, σας


red arrow Παρατήρηση
Οι αντωνυμίες δεν έχουν κλητική (εξαιρείται η δεικτική αντωνυμία οὗτος, την οποία θα εξετάσουμε σε επόμενη Ενότητα).




ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΠΟ: ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a04xm.htm

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Ο/η είπε...